هه‌نگ Hony Bee
هه‌نگ مێروویەکی سوود به‌خشه ، به کۆمه‌ڵ و به شێوه‌ی پووره هه‌نگ ده‌ژیت،هه‌ر پووره هه‌نگێکی ئاسایی له شاهه‌نگێک وسه‌ددان نێره وهه‌زاره‌ها کارکه‌ر پێکهاتووه وله نێوان خانه‌یه‌کدا ده‌ژین و زاوزێ ده‌که‌ن که پێی ده‌گووترێ خه‌لێف Hive .
سوودی هه‌نگ :
هه‌موو جووڵانه‌وه و هه‌ڵسوکه‌وتێکی هه‌نگ سوود به‌خشه ، له کاتی کارکرنی دا سوود به مرۆڤ و ژینگه ده‌گه‌ێنێ ، که هه‌ڵاله وشیله کۆده‌کاته‌وه گولی رووه‌ک چاک ده‌کات (په‌رین - تلقیح الازهار) وە ڕێژه‌ی پیتاندن ( الاخصاب ) و به‌رگرتن ( الاثمار ) زۆر ده‌کات ، که هه‌نگوینیش به‌رهه‌م دێنێت خۆشترین و باشترین خۆراک ده‌که‌وێته به‌ر ده‌ستی مرۆڤ ، که شانه و چاوگ بۆ داکردنی هه‌نگوین و کرمۆکه به‌خێوکردن له مێو( شه‌مێ ) ی سروشتی بنیاد ده‌نێت ، ئه‌م مێوه له پیشه‌سازی و ده‌رمان سازی به‌کار دێت. وه ژه‌هری پێوه‌دانه‌که‌شی هه‌ر ده‌رمانه , به پله‌ی یه‌که‌م هه‌نگ بۆ به‌رهه‌مهێنانی هه‌نگوین به خێو ده‌کرێت.
سووده‌کانی هه‌نگ بریتین له:-
1- هه‌نگوین Hony:-
خۆراکێکی ( شیرنه‌مه‌نێیەکی ) تیر وتام و بۆخۆش وبه نرخه، وه‌ک ده‌رمانیش بۆ چاره‌سه‌رکردنی زۆر نه‌خۆشی به کاردێت.
هه‌نگوین وه‌ک ده‌رمان :
گژو گیا و دار و ده‌وه‌ن وه‌ک ده‌رمان بۆ چاره‌سه‌رکردنی چه‌ندین نه‌خۆشی به‌کار دێ ،هه‌نگوینیش که له ڕووه‌که‌وه کۆده‌کرێته‌وه هه‌لبه‌ته کاریگه‌ری ده‌بێت ، سودی هه‌نگوین وه‌ک ده‌رمان به پێی جۆری سه‌رچاوه‌ی شیله ( رووه‌که‌که ) ده‌گۆرێت ، به‌ڵام به شێوه‌یه‌کی گشتی وه‌ک ده‌رمان بۆ چاره‌سه‌رکردنی : ده‌مار گرژی و توره‌یی وبه‌رزی پاڵه‌په‌ستۆی خوێن و ره‌قبوونی خوێنبه‌ر و که‌م خوێنی وهه‌وکردنی گه‌روو قورگ وکۆخه و دڵه راوکێ دله کوته و نه‌خۆشی جگه‌ر( زه‌رتک ) و هه‌وکردنی رێکه ( مستقیم ) و هه‌وکردنی جومگه و میزڵدان و وه‌ستان ودواکه‌وتنی بێنوێژی ئافره‌تان وخه‌مۆکی و خه‌ونه‌هاتن وپووک کولی وباداری وبێهێزی و ... هتد به‌که ڵکه.
2-خۆراکی شاهانه(الغذاء الملكي):
کارکه‌ره گه‌نجه‌کانی هه‌نگ جۆره خۆراکێکی سپی وچری زۆر به‌ها دارله دوو ڕژێنی سه‌ریانه‌وه ده‌رێژن پێی ده‌گووترێ (خۆراکی شاهانه) وبه درێژی ته‌مه‌ن ده‌رخواردی شاهه‌نگی ده‌ده‌ن ، هه‌روه‌ها ده‌کرێته خۆراکی کرمۆکه‌کانی کارکه‌ر ونێره هه‌نگ له سێ رۆژی سه‌ره‌تای ژیانیان دا. ئه‌م خۆراکه ئه‌فسوناوییه که ده‌بێته هۆی ته‌مه‌ن درێژی وزۆر زاوزێ کردنی شاهه‌نگ ، مرۆڤ وه‌ک ده‌رمانێکی بێ هاوتا به‌کاری دێنێت .
خۆراکی شاهانه هۆرمۆنی به که‌ڵکی تێدایه زۆر جۆره به‌کتریاش ده‌کوژێت ، پیربوون دوا ده‌خات سێکس چالاکتر ده‌کاته‌وه ، بۆ چاره‌سه‌رکردنی چه‌ندین نه‌خۆشی وه‌ک نه‌خۆشییه‌کانی پێست و موو هه‌ڵوه‌رین وه‌ستانی گه‌شه‌ی منداڵ وماندووبوونی ماسولکه و مێشک و خه‌ونه‌هاتن هه‌ڵچوون وتووره‌یی وبۆ ڕاگرتنی هاوسه‌نگی غوده‌ی ده‌ره‌قی به‌سووده ، (که‌م خواردنی ده‌رمانه به‌ڵام زۆر خواردنیشی زیانبه‌خشە!).
3- مێو (شه‌مێ) (الشمع):
له کۆنه‌وه پارچه شه‌مێ وه‌ک ته‌خته‌ی نووسین به‌کار هاتووه ، شه‌مێ مۆمیاکردنی ته‌رمی مردوو ومۆمی داگیرسان (چرا) ومۆرکردنی نامه به‌کار هاتووه ، ئێستاش وه‌ک شامپۆ و مه‌رهه‌می قژ وپێست به‌کار دێت، چاره‌سه‌ره بۆ نه‌خۆشییه‌کانی لووت ، هه‌ڵامه‌ت ، هه‌وکردنی بۆرییه‌کانی هه‌ناسه‌دان ، هه‌ناسه ته‌نگی و ره‌بوو و بۆ به‌هێز کردنی پووک(پدو). وه‌ک بۆیه و ره‌نگ بۆ جوانی وپارێزگاری(وارنیش) ی که‌ل وپه‌لی له دار درووستکراولە ناوماڵ به‌کاردێت.
4- ده‌رمێو یان به‌رمێو(العبکر- پرۆپۆلس):
هه‌نگ ده‌رمێو له گۆپکی دار بی و ئه‌سپیندار وبناوی و کاژ وبه‌روو کۆده‌کاته‌وه ، هه‌نگ ده‌رمێو بۆ گرتنی کون وکه‌له‌به‌ری خه‌لێف و سهندوق وبۆ قایم کردن و په‌ستانه‌وه‌ی شانه‌کان و.....هتد به‌کار دێت ، ده‌رمێو له بواری پزیشکی دا بۆ چاره‌سه‌ر کردنی چه‌ندین جۆره کۆلک ودۆمه‌ل ونه‌خۆشی پێست به‌کار دێت ، ده‌رمێو کاریگه‌ریه‌کی باشی هه‌یه بۆ له ناوبردنی توخمه به‌کتریاکانی (Bacterium . Salmonella .Streptococcus Sacchoromyces Bacillus)
5- ژه‌هر و پێوه‌دانی هه‌نگ:
ژه‌هری هه‌نگ بۆ چاره‌سه‌ر کردنی نه‌خۆشییه‌کانی باداری (رۆماتیزم) وهه‌وکردنی جومگه‌کان وئازاری ده‌مار و هه‌وکردنی گورچیله و میزەڵدان سوودبه‌خشه.
ژه‌هری هه‌نگ وه‌ک ده‌رزی (شرینقه) له ده‌رمانخانه‌کانی سۆڤیه‌ت به ناوی (Apitoxin) وله ئه‌ڵمانیا به ناوی (Florapin)و له فەره‌نسا به ناوی (Apivene) ده‌فرۆشرێت.
ئه‌وکه‌سانه‌ی به‌رامبه‌رژه‌هری هه‌نگ هه‌ستیار نین ده‌توانن پێوه‌دانی هه‌نگ به شێوه‌ی سروشتی بۆ چاره‌سه‌ری نه‌خۆشیه‌کانیان به پێی ئه‌م به‌رنامه‌یه‌ی خواره‌وه به کاربێنن:
ڕۆژی یه‌که‌م یه‌ک هه‌نگ پێوه‌ی بدات ، ڕۆژی دووه‌م دوو هه‌نگ ، ڕۆژی سێیه‌م سێ هه‌نگ و به‌م شێوه‌یه تا ڕۆژی ده‌یه‌م ده هه‌نگ پێوه‌ی بدات ، دوایی بۆ ماوه‌ی یه‌ک هه‌فته پێوه‌دانه‌که رابگیرێت ، ئینجا بۆ ماوه‌ی ده ڕۆژی تر ڕۆژانه سێ هه‌نگ پێوه‌ی بدات دووباره هه‌فته‌یه‌ک پێوه‌دان رابگیرێته‌وه و دواتریش ڕۆژانه سێ هه‌نگ پێوه‌ی بدات...
6- په‌روه‌رده‌کردن وبه‌رهه‌م هێنان و فرۆشتنی شاهه‌نگه‌کان.
7- به‌رهه‌م هێنان و فرۆشتنی شه‌لخه و پووره هه‌نگ.
8- چاککردنی (تلقیح) گوڵ Pollination:
که ده‌بێته هۆی زۆربوونی به‌روبوومی کشتوکاڵی ، ئه‌م سووده‌شیان له گشت سووده‌کانی تر گرنگتره 80-93% ئه‌و گوڵانه‌ی به هۆی مێرووه‌کان (حشرات) چاکده‌کرێن کاریکه‌ری هه‌نگ ئه‌نجامیان ده‌دات ، له وولاتان دا خاوه‌ن کێلگه‌کان پووره هه‌نگ به‌کرێ ده‌گرن و پاره ده‌ده‌نه خاوه‌ن هه‌نگه‌کان تا پووره‌ی هه‌نگ له کاتی گوڵ پێچان دا(عقد الثمار) له نێو کێلگه‌کانیان دا دابنێن.
9- ده‌رفه‌تی کار کردن بۆ هاووڵاتییان ده‌ره‌خسێنێت:
په‌روه‌رده‌کردن و به خێو کردنی هه‌نگ کار بۆ هه‌زاره‌هان مرۆڤ دابین ده‌کات ، کارمه‌ندان له‌م بواره‌دا ده‌سکه‌وتی باشیان ده‌ست ده‌که‌وێت وخۆیان وخێزانیان به باشی به‌رێوه‌ده‌چن.
10- ده‌رامه‌تی باش بۆ وولات دابین ده‌کات:
که به‌روبوومی هه‌نگ بنێردرێته بازاره‌کانی ده‌ره‌وه وگومرگ و دراوی بیانی ده‌چێته گه‌نجینه‌ی ده‌وله‌ته‌وه ، هه‌ڵبه‌ته دابین کردنی خۆراکی باش وه‌ک هه‌نگوین وزۆر کردنی به‌رهه‌می کشتوکالی و دابین کردنی ده‌رامه‌ت وده‌رفه‌تی کار بۆ بێکاران و ناردنه ده‌ره‌وه‌ی به‌رهه‌م وهاورده‌ی دراوی بیانی کاریگه‌ری تایبه‌تی و ره‌نگدانه‌وه‌ی گرنگی بۆ ئابووری ووڵاته‌که ده‌بێت.
ئاماده‌کردنی:
ئه‌ندازیاری کشتوکاڵی
کیفی حمد حسن
ئه‌ندازیاری کشتوکاڵی
کیفی حمد حسن
بۆچوون: